Orta Doğu’yu Anlamak

İstanbul Gelişim Üniversitesi, 13 Kasım 2013 tarihinde, ‘Orta Doğu’yu Anlamak’ konulu panele ev sahipliği yapmıştır. Panele Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Altan Çetin, Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fulya Atacan, İstanbul Gelişim Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. R. Kutay Karaca ve El-Cezire Türk Genel Yayın Yönetmeni Sn. Gürkan Zengin konuşmacı olarak katılmıştır. Panelin başkanlığını, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fevzi Rıfat Ortaç yapmıştır.

Konuşmacılar genel olarak bölgenin yaşadığı tarihsel sorunlar ve bunların arkasındaki askeri, ekonomik, dinsel, kültürel ve benzeri etkilere değinerek, Orta Doğu’da başlayan halk hareketlerinin ardından bölgedeki ülkelerin iç ve dış politikalarını; ABD, Çin ve Rusya’nın bölge politikaları üzerindeki etkisini ve Türkiye’nin bu süreçte izlediği dış politikayı analiz etmeye çalışmışlardır.

Prof. Dr. Fulya Atacan, Mısır’da yaşanan halk ayaklanması sürecini açıklayarak, ayaklanma hareketinin başlamasında dış güçlerin değil, bizzat Mısır halkının kendisinin siyasi, ekonomik ve sosyal taleplerinin etkili olduğunun altını çizmiştir. Bu süreçte Müslüman Kardeşler’in rolüne değinen Sn. Atacan, yeni yönetimlerin halkın taleplerine cevap verme konusunda yetersiz kaldığı noktalara değinmiştir.

Orta Doğu’nun tarihsel süreç içinde başka güçler tarafından şekillendirildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Altan Çetin, bugünkü istikrarsızlığın temelinde tarihsel sorunların yattığını belirtmiştir. Bu sorunların sadece askeri değil, aynı zamanda din, dil, ırk gibi boyutlarının olduğunun altını çizen Sn. Çetin, bu sistemi ve bölgeyi anlamayı, ‘satranç tahtası üzerinde tavla oynamak’ benzetmesi ile açıklamıştır.

Özellikle 2002 sonrası Türkiye’nin Orta Doğu’ya yönelik politikalarına ağırlık verdiğini belirten Sn. Gürkan Zengin, 2010 sonrası bölgede yaşanan halk hareketlerinin ardından Türkiye’nin bölgeye yönelik dış politikasının temellerini açıklamıştır. Ayrıca, bölge halkları açısından Türkiye ve Türk hükümeti algısının pozitif olduğunun altını çizmiştir.

Doç. Dr. R. Kutay Karaca, günümüz çok kutuplu uluslararası sisteminin büyük ve yükselen güçlerinden olan Çin ve Rusya’nın Suriye’ye yönelik politikalarını ortaya koymuştur. Bu iki ülkenin, Suriye ile ilgili askeri ve ekonomik olmak üzere farklı kaygıları olmasına rağmen, bölgedeki istikrarsızlığın sınırları aşması konusunda ortak kaygıları bulunmaktadır. Her iki ülke de bölgeye yönelik askeri bir müdahaleye karşı çıkmaktadır; keza müdahalenin, kendi ülkelerinde iç istikrarı etkileyebileceğinden çekinmektedirler.

Katılımcıların konuşmalarının ardından soru-cevap bölümüne geçilmiş ve katılımcılar tarafından, dinleyicilerin sorularına cevap verilmiştir. Panelin sonunda, İstanbul Gelişim Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Burhan Aykaç tarafından, konuşmacılara, katılımları ve bilgilendirmeleri için teşekkür etmek adına plaket takdim edilmiştir.